Một số điều ẩn chứa những hiểm họa bất ngờ cho
người cao tuổi
Con người khi về già, các bộ phận trong cơ thể đều lão
hóa, yếu đi. Một số điều sau đây luôn ẩn chứa những hiểm họa bất ngờ mà người
cao tuổi cần phải lưu tâm đề phòng.
Không
nên tập luyện vào lúc sáng sớm.
Ta vẫn có quan niệm cho rằng tập luyện vào buổi sáng
là tốt vì không khí trong lành. Điều đó không đúng. Vì từ 4-6 giờ sáng theo quy
luật của đồng hồ sinh học (biological clock) của người già thân nhiệt đang cao,
huyết áp tăng, thận thượng tuyến tố cũng cao gấp 4 lần buổi tối, nếu vận động mạnh,
chạy hoặc đi bộ nhiều gặp gió lạnh, tim dễ ngừng đập. Đã có không ít cụ đi bộ
buổi sáng sớm về ra mồ hôi, tắm xong huyết áp tăng đột ngột, đứt mạch máu não,
đột quỵ luôn. Tốt nhất là nên tập vào chiều tối, tuy không khí không được thanh
sạch như sáng sớm nhưng an toàn hơn nhiều.
Đang
ngủ không nên trở dậy vội vàng.
Thần kinh người già thường chậm chạp. Lúc ngủ muốn dậy
đi tiểu hoặc có ai gọi đang ở tư thế nằm mà trở dậy ngay, đi lại luôn dễ làm
huyết áp tăng đột ngột, dễ dẫn đến đứt mạch máu não. Vì vậy, đang ngủ khi có việc
cần dậy phải từ từ theo 3 bước, mỗi bước khoảng nửa phút. Bước 1 khi tỉnh giấc
hãy nhắm mắt lại nằm thêm nửa phút. Bước 2, ngồi dậy tại giường nửa phút xoa
tay, xoa chân. Bước 3, cho hai chân chạm đất hoặc chạm nền nhà nửa phút rồi mới
đứng dậy đi.
Không
nên ngoái đầu một cách đột ngột
Người già mạch máu thường xơ cứng, thành mạch dày hẹp
và đàn hồi kém. Nếu đột nhiên quay ngoắt đầu về phía sau, mạch máu ở cổ bị chèn
ép, động mạch vốn đã hẹp bị chèn ép lại càng hẹp hơn cộng thêm thần kinh giao cảm
bị kích thích mạnh làm mạch máu co lại, máu lưu thông chậm làm não thiếu máu cục
bộ, thiếu ôxy nên bị choáng, hoa mắt, chóng mặt, có người đã bị ngã. Vậy đang đứng
hoặc đang đi có ai gọi từ phía sau, chớ có quay ngoắt đầu lại ngay mà nên quay
chầm chậm. Tốt nhất là xoay cả người lại, tránh chỉ quay đầu.
Không
nên đứng co một chân để mặc quần .
Xương của người già thường bị xốp do thiếu calcium. Nếu
không bị xốp thì xương cũng dòn. Khi mặc quần mà đứng co chân để xỏ từng chân
vào ống quần dễ bị ngã do mất thăng bằng hoặc do vướng vào quần. Người cao tuổi
đã ngã thì dễ gãy xương, dập xương. Khi mặc quần tốt nhất là nên ngồi trên ghế
hoặc trên giường. Trong nhà tắm nếu không có chỗ ngồi thì phải dựa mông vào một
bên tường để giữ thăng bằng cho khỏi ngã. Nhiều người bị ngã gãy xương ống
chân, dập xương chậu vì đứng co chân mặc quần.
Không
nên quá ngửa cổ về phía sau.
Có lần một ông già đã về hưu cạnh nhà tôi, sức khỏe tốt,
khi ăn tối xong ngồi nghỉ trên ghế tựa có lẽ do mỏi cổ nên ông đã ngửa cổ về
phía sau hơi quá nên bị xỉu luôn. Khi con cháu biết thì nửa người bên phải của
ông đã bị liệt, nước mũi nước dãi chảy ròng ròng và không nói được nữa, phải
đưa ngay vào viện. Trường hợp này là do gần mạch máu nơi cổ có nhiều đốt xương,
bình thường giữa các đốt có chất nhờn bôi trơn nhưng về già chất bôi trơn kém
đi, các đốt xương trở nên sắc cạnh. Khi ngửa cổ ra phía sau quá giới hạn cho
phép, phần xương sắc cạnh đó làm tổn thương đến mạch máu, hạn chế lượng máu đưa
lên não gây ra thiếu máu não làm ngất xỉu. Vì vậy, người già khi ngồi ghế tựa
không nên ngửa cổ quá mức về phía sau.
Không
nên thắt dây lưng quá chặt.
Vùng bụng quanh dây lưng là nơi gần dạ dày, ruột non,
ruột già, trực tràng và hậu môn. Dây lưng mà thắt chặt quá sẽ chèn ép các mạch
máu bụng, cản trở máu lưu thông, đoạn trực tràng gần hậu môn có thể dễ bị lòi
ra ngoài khi đi đại tiện mà ta thường gọi là lòi dom. Dây lưng thắt chặt, dạ
dày, ruột non luôn ở trạng thái chịu sức ép ảnh hưởng xấu đến tiêu hóa. Vì vậy,
không nên thắt chặt dây lưng và tốt nhất là dùng dây đeo quần qua vai, tiếng
Pháp gọi là Bretel. Bình thường ở nhà chỉ nên mặc quần ngủ lồng chun không nên
mặc quần Tây cứ phải thắt dây lưng làm bụng luôn bị gò bó.
Khi
đi đại tiện không nên rặn quá mức.
Táo bón là hiện tượng thường gặp ở người già. Tâm lý
khi đi đại tiện không ai muốn ở lâu trong nhà vệ sinh nên thường muốn rặn mạnh
để đi cho nhanh nhưng nếu rặn quá sức, mặt mũi đỏ gay rất nguy hiểm. Các khảo
nghiệm về y học đã cho biết khi rặn mạnh dễ giãn tĩnh-mạch ở hậu môn gây chảy
máu nhưng điều quan trọng hơn là huyết áp sẽ tăng có thể dẫn tới tai biến mạch
máu não và nhồi máu cơ tim. Để đỡ phải rặn khi đi ngoài, người già cần ăn nhiều
rau quả, chuối, khoai, uống nhiều nước để chống táo bón.
Không
nên nói nhanh, nói nhiều.
Một số nhà khoa học Mỹ phát hiện khi ta nói chuyện
bình thường dù chỉ là chuyện vui nhẹ nhàng, các tế bào trong cơ thể vẫn chịu
tác động và ảnh hưởng tới huyết áp. Thử nghiệm khoa học với 100 người mỗi người
đọc 2 trang tài liệu với tốc độ nhanh chậm khác nhau. Kết quả cho thấy người đọc
tốc độ vừa phải thì huyết áp, nhịp tim bình thường. Người đọc nhanh quá, đọc liến
thoắng thì lập tức huyết áp tăng, nhịp tim tăng nhưng khi đọc thong thả trở lại,
huyết áp, nhịp tim lại giảm xuống. Qua đó ta thấy người già nên nói ít, nói chậm
thì có lợi cho sức khỏe. Những cụ nào bị bệnh tim mạch, bị huyết áp càng phải
nói chậm, nói ít.
Không
nên xúc động.
Đối với người già mạch máu đã lão hóa nếu xúc động mạnh,
quá giận dữ hoặc quá vui dễ bị nhồi máu cơ tim và đứt mạch máu não. Do đó, người
già không nên xúc động tránh mọi sự tức giận, buồn phiền mà cần sống thanh thản,
hòa nhã, vui vẻ, bỏ qua hết mọi chuyện, ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe.
Có một câu nói rất hay: "Đừng để chết vì thiếu hiểu
biết". Vì thật ra đã có rất nhiều người chết vì thiếu hiểu biết kể cả những
người còn trẻ. Qua sự hiểu biết ít ỏi của bản thân, qua kinh nghiệm cuộc sống
và qua tham khảo các tài liệu y học mới nhất của nước ngoài mong rằng với bài
viết ngắn này sẽ giúp các bậc cao niên sống lâu, sống khỏe, sống vui tăng thêm
nhiều tuổi thọ.
Học Bí
Quyết Để Có Sức Khoẻ Tốt Chỉ Trong Vòng 90 Giây
Giáo
Làng
Lời nói đầu: Các bạn già hoặc là có người già trong nhà, xin hãy đọc
cẩn thận bài Giáo Làng tui gửi. Người ta bày mình cái này, cái nọ…nghe thì cứ
nghe, nhưng quan trọng là mình có TIN không và có THỰC HIỆN không mà thôi. Tôi
về hưu, lẩn thẩn tìm trên mạng hoặc có bạn bè gửi cho bài này…Nghĩ tới các bạn,
tôi trân trọng gửi đến chứ chẳng có mục đich “dạy đời” hay “ mần BS thay” đâu
!!! Ai đó nói
“ NẾU NHƯ BẠN NHẬN ĐƯỢC EMAIL NÀY THÌ BẠN CÓ HẠNH PHÚC LẮM VÌ
:
1. BẠN CÓ MÁY TÍNH ( HƠN ĐƯỢC 85 % NHÂN LOẠI đấy!)
2. MÁY TÍNH CỦA BẠN KẾT NỐI MẠNG TOÀN CẦU( HƠN ĐƯỢC 90 % NHÂN
LOẠI )
3. BẠN BIẾT DÙNG MÁY TÍNH (HƠN 85 % NHÂN LOẠI CÒN MÙ IT” )
4. QUAN TRỌNG NHẤT LÀ
BẠN ĐANG “CÓ 1 NGƯỜI BẠN NGHĨ TỚI BẠN (đó là Giáo Làng tôi đấy ) !”
Hãy lấy làm hạnh phúc đi để quên tuổi già nghen
Bạn nghĩ thế
nào khi có thể giảm rủi ro bị bệnh tim, tăng sức mạnh, giữ được vẻ trẻ trung
lâu dài chỉ trong vòng một thời gian chưa bằng thời gian coi vài quảng cáo truyền
hình. Thật vậy muốn có một sức khoẻ tốt thì cần có thời gian, nhưng không đến nỗi
lâu như bạn tưởng. Bạn không cần phải làm những điều thường được khuyên như tập
thể dục 30 phút mỗi ngày và ngủ đủ 7 tới 8 tiếng mỗi đêm.
Theo các chuyên gia hàng đầu về dinh dưỡng, sức khoẻ
tim mach và phòng chống ung thư thì có những cách tuyệt vời, cực kỳ đơn giản có
thể cải thiện hạnh phúc của bạn một cách đáng kinh ngạc. Vậy thì bạn hãy dành một
vài phút để thử … và bảo đảm bạn sẽ có thể tăng cường sức khoẻ của bạn trong
khoảng khắc!
Chống ung thư (fight cancer)
Ăn trái cây với cả vỏ (nhưng hãy coi chừng trái cây TQ
thường ngâm tẩm formol đấy !!! .GL). Vỏ trái táo đem lại nhiều lợi ích. Theo
các thí nghiệm mới đây thì trong vỏ trái táo đỏ (Red Delicious Apple) có hơn chục
hoá chất ngăn chặn sự phát triển của ung thư vú, gan, và kết tràng. Giáo sư Rul
Hai Liu thuộc Đại học Cornell cho rằng vỏ các loại táo khác cũng rất tốt. Để
tránh nhiễm độc của thuốc trừ sâu, nên mua táo hữu cơ ( Nhất là tránh mua táo
Tàu !!!.GL).
Dùng những thuốc dinh dưõng bổ sung cho đúng.
Uống đủ liều lượng vitamin D và calcium sẽ giảm rất
nhiều rủi ro bị ung thư vì theo giáo sư Joan Lappe thuộc Đại học Creighton
“Vitamin D tăng cường hệ miễn nhiễm trong cơ thể và là lực lương tiền phong chống
ung thư “. Da có thể sản xuất vitamin D nhờ ánh nắng mặt trời, nhưng các nhà
khoa học cho biết là tốt nhất nên uống thuốc vitamin D bổ sung để bảo đảm có đủ
vitamin này trong cơ thể (1,100 IU là đủ và an toàn)
Làm chậm lão hoá (slow aging)
Hít dầu thơm Lavender hay Rosemary. Mùi thơm của
Lavender (oải hương) giúp bạn ngủ ngon giấc vào ban đêm. Lavender cũng rất tốt
cho bạn vào ban ngày. Theo nghiên cứu mới đây, một số phụ nữ tình nguyện hít dầu
thơm Lavender hoặc Rosemary (Oải hương hoặc Hương thảo) nguyên chất trong 5
phút. Kết quả cho thấy là mức hormone cortisol trong nước bọt giảm 24 %. Điều
này rất tốt vì cortisol là hormone gây căng thẳng tâm thần, làm tăng huyết áp
và hủy hoại hệ miễn nhiễm. Hơn nữa, những người hít nước dầu thơm Lavender (oải
hương) có nồng độ thấp hoặc nước dầu thơm Rosemary (hương thảo) có nồng độ cao
sẽ thải được dễ dàng hơn các gốc tự do tức là những phân tử làm tiến trình lão
hoá và bệnh tật tăng nhanh.
Cắt giảm cholesterol (cut cholesterol) –
Rắc pistachios trên sà-lách (Thí nghiệm thực hiện tại
Đại học Pennsylvania cho thấy là nếu ăn 1½ ounce (hoặc một nắm) pistachios (hồ
trân) mỗi ngày thì sau 4 tuần cholesterol toàn phần giảm trung bình 6,7 % và
cholesterol xấu (LDL) giảm 11,6%. Lợi ích chính của sự suy giảm này là rủi ro bị
bệnh tim sẽ giảm theo (nếu mức cholesterol toàn phần giảm đươc 7 % thì rủi ro bị
bệnh tim giảm 14 % ). Theo giáo sư Penny Kris-Etherton trưởng nhóm nghiên cứu
thì pistachios là nguồn cung cấp tốt nhất các sterol thực vật tức là những hợp
chất có tác dụng hấp thu cholesterol. Cũng nên biết là 1 ounce pistachios chỉ
chứa có 100 calori, vì vậy nên bớt dầu dấm (dressing) hoặc nên ít dùng bơ hay dầu
và rắc thêm pistachios lên trên sà-lách. - Dùng mật lúa mạch (# đường mạch
nha?) thay vì dùng đường Chất ngọt này đã đươc dùng từ thời cha ông chúng ta để
bôi lên vết thương vì có tính sát trùng. Mật luá mạch (buckwheat honey) cũng có
những lợi ích khác, như làm chậm sự oxy hoá của chất LDL (cholesterol xấu) bởi
vì khi cholesterol xấu này bị oxy-hoá thì nó sẽ tạo những mảng (plaque) lắng đọng
lên thành mạch máu.( Nhưng cũng nên coi chừng vì mạch nha hiện nay hay dùng
acid + tinh bột làm nên)
Làm dịu các cơn bừng nóng (cool hot flashes)
Thở thật sâu. Theo 3 nghiên cứu mới nhất thì thở đằng
bụng thật sâu và chậm, có thể giảm nhịp độ bị các cơn bừng nóng xuống phân nửa.
Lý do bị các cơn bừng nóng, một phần là vì estrogen giảm, nhưng các nhà nghiên
cứu cho rằng tinh trạng căng thẳng tâm thần có phần trách nhiệm trong đó vì nó
khởi kích hệ thần kinh giao cảm tức là phần mạng lưói thần kinh có trách nhiệm
về “phản ứng đánh hoặc chạy”. Cách giải quyết là thở thật sâu để thúc đẩy hệ thần
kinh đối giao cảm tăng hoạt phản ứng thư dãn của cơ thể và nhờ thế mà nhịp tim
sẽ chậm lai, cơ bắp sẽ thư dãn, và huyết áp sẽ giảm. Bạn hãy ngồi thoải mái
trên một chiếc ghế, thở thật sâu, hít vào đằng mũi. Thở ra đằng miệng. Nhắm mắt
lại để khỏi bị phân tâm… Giữ làm sao cho bụng ấn vào thấy mềm– như vậy bụng có
thể lên xuống theo mỗi nhịp thở.
Giữ cho mắt được tinh tường (keep your vision
sharp)
Ăn một quả trứng. Cà-rốt cũng tốt, nhưng nghiên cứu
cho thấy “trứng” là nguồn tốt nhất để cung ứng chất chống oxy hoá carotenoid bổ
cho mắt. Lutein và zeaxanthin là hai chất carotenoid chủ yếu đối với mắt vì chỉ
có hai chất này là có bổ dưỡng cho phấn vàng của võng mô mắt. Trứng không chứa
nhiều lutein và zaxanthin bằng các rau có lá xanh đậm, nhưng theo giáo sư
Elizabeth Johnson thì cơ thể hấp thu các chất chống oxy hoá này từ “trứng” dễ
dàng hơn. Bạn đừng e ngại là mức cholesterol sẽ tăng nếu ăn trứng bởi vì ăn một
quả trứng mỗi ngày tăng lượng lutein trong máu lên 26% và zeaxanthine lên 38 %,
mà không làm tăng mức cholesterol hay triglycetride.
Tránh đừng để bị viêm (reduce dangerous
inflammation)
Ăn một tô ngũ cốc nguyên hạt. Nhóm Iowa Women’s
Research Group đã quan sát khoảng 42 ngàn phụ nữ ở thời kỳ mãn kinh trong vòng
15 năm và đã báo cáo là những phụ nữ ăn từ 11 khẩu phần ngũ cốc nguyên hạt trở
lên mổi tuần sẽ có ít nguy cơ bị chết vì những xáo trộn do viêm gây ra so với
những người ăn ít hơn (xáo trộn do viêm gây ra là những bệnh có liên hệ tới chứng
viêm mãn tính kể cả tiểu đường, hen xuyễn, và bệnh tim).
Theo giáo sư David R. Jacobs thuộc Đại học Minnesota
thì “ngũ cốc nguyên hạt chứa những thành phần có hoạt tính sinh học của cây cối.
Những cái gì giúp cho cây cối sống được thì cũng giúp cho người ăn cây cối đó sống
được”. Các ngũ cốc nguyên hạt nên dùng, là oatmeal (bột yến mạch), brown rice
(gạo lức), dark bread, whole grain breakfast cereal, bulgur, và popcorn (bắp
rang)
Rèn luyện sức mạnh cơ bắp (build muscle
strength)
Duỗi thẳng chân. Nếu bắp thịt chân bị cứng thì bạn hãy
duỗi thẳng chân ra. Làm như vậy bạn sẽ không những cải thiện tính chất mềm dẻo
mà con tăng cường sức mạnh của cơ bắp. Thí nghiệm thực hiện trong 6 tuần lễ với
30 ngụời lớn bị cứng gân hố khoeo (hamstrings) chứng tỏ là nếu luyện tập co duỗi
chân 5 ngày một tuần thì sẽ làm bắp thịt bớt cứng và gia tăng tầm hoạt động.
Tăng chất chống oxy hoá (boost antioxidants)
Thêm trái bơ (avovado) vào sà-lách. Rau (vegetable) đều
không có chất béo, nhưng chúng ta lại cần chất béo trong bữa ăn để hấp thu các
chất carotenoid chống ung thư. Trong môt thí nghiệm tại Đại Học Ohio , một số
người tình nguyện đã ăn sà-lách có avocado lát mỏng hoặc không có avocado. Thử
máu cho thấy là những người ăn avocado có một lượng lutein cao gấp 5 lần, alpha
carotene gấp 7 lần và beta carotene gấp 15 lần.
Ăn trái sung (figs, figues) phơi khô. Các trái cây sấy
khô chứa nhiều chất chống oxy hoá — đặc biệt là trái sung và trái mận (plums).
Một nhúm trái sung khô (lối 1 ½ ounce, lối 42 gr) tăng khả năng chống oxy hoá
lên 9 % gần như gấp đôi so với một tách trà xanh.
Ăn sà-lách trái cây. Một hỗn hợp cam, táo, nho, và
blueberries có sức mạnh chống oxy hoá gấp 5 lần so với khi chỉ ăn có một trong
những thứ trái cây ấy mà thôi. Các thành phần dùng để trộn sa-lách trái cây sắp
theo thứ tự độ chứa phenol là việt quất (cranberries) , táo, nho đỏ, dâu, dứa,
chuối, đào, cam và lê. (Phenol là một loại hoá chất thực vật có thể giảm rủi ro
bị bệnh mãn tính).
Giữ
nụ cười lành mạnh (keep your smile healthy)
Hãy hôn thắm thiết người bạn tình. Theo bác sĩ nha
khoa Anne Murray thuộc Viện Academey of General Dentistry, nụ hôn làm tiết nước
bọt trong miệng và như vậy các vi khuẩn làm sâu răng sẽ bị tiêu diệt. Nếu chẳng
may bạn chẳng có ai … để mà hôn thì hãy chịu khó dùng loại kẹo “gơm” (gum)
không đường có chứa xilytol.
Bảo
vệ da dày chống vi khuẩn ( protect your stomach from bugs)
Vặn thấp nhiệt độ tủ lạnh. Nếu nhiệt độ trong tủ lạnh
cao hơn 40 độ F (lối 3,5 °C) thì thức ăn trong tủ lạnh sẽ bị hư vì các vi khuẩn
bắt đầu nhân bội. Tại Hoa Kỳ mỗi năm có trên 75 triệu người bị đau vì thức ăn
nhiễm khuẩn và số người chết lên tới 5000. Vì vậy tủ lạnh phải có bộ phận điều
nhiệt để giữ cho nhiệt độ đủ thấp.
Ngăn ngừa chứng đau đầu (prevent headache)
Hãy ngẩng đầu lên. Bác sĩ Roger Cady, phó chủ tịch hội
National Hedache Foundation, nhận định “tư thế của đầu là một trong những yếu tố
có liên quan tới đau đầu được ít người biết tới nhất”. Một trong những tư thế
có hại là “chúi đầu về phía trước” ( forward head posture, FHP). Nếu cổ bạn cúi
về phiá trước, bạn sẽ phải ngước đầu lên để nhìn, điều này có thể làm các dây
thần kinh và cơ bắp ở phiá dưới sọ đầu bị đè ép. Tư thế FHP này thông thường xẩy
ra khi làm việc với máy điện toán. Bác sĩ Colleen Baker thuộc Headache Care
Center, Springfield, MO, đưa ra những khuyến cáo sau đây nhằm giúp bạn giữ cho
đầu thẳng mỗi khi sử dụng máy điện toán:
- Tưởng tượng có một sợi dây buộc vào đỉnh đầu và kéo
lên trên.
- Kiểm điểm định kỳ xem tai của bạn có ở ngay phía
trên vai hay không
- Sắp đặt để máy điện toán nhắc nhở bạn lập lại hai điều
trên đây sau mỗi nửa tiếng đồng hồ.
Giữ cho trí óc minh mẫn
Uống 2 tách trà xanh mỗi ngày. Nghiên cứu cho thấy là
trà xanh điều hoà mức cholesterol và có thể giảm rủi ro bị ung thư. Các nhà
khoa học còn nhận định là trà xanh bảo vệ chức năng nhận thức. Và càng uống nhiều
trà xanh thì càng tốt. Một nghiên cứu tại Nhật trên 1000 người ở tuổi trên 70
cho thấy là những người uống 2 tách trà xanh mỗi ngày đạt đươc thành quả tốt
khi làm một số trắc nghiệm về khả năng trí óc (kể cả trí nhớ). Có thể còn có
cái gì khác ảnh hưởng lên sự minh mẩn tâm thần, chẳng hạn như sự giao tiếp với
bạn bè trong khi nhâm nhi tách trà. Phải chăng chính nhờ vào điều này mà tỷ lệ
sa sút trí tuệ (dementia) kể cả Alzheimer thấp hơn tại Nhật so với Hoa Kỳ, vì
người Nhật thường hay uống trà xanh.
Tâm sự: Hơn tháng nay chả thấy BLOG động đậy gì hay là các bạn quên rồi? Dạo này bận quá, hôm nay nhơ nhớ mở ra thấy trống vắng, đành sưu tầm một số điều cần biết cho Người cao tuổi đưa vào lấp chỗ trống. Mong rằng các bạn đừng quên đọc và nó có thể giúp ích ít nhiều cho việc giữ gìn sức khỏe mỗi người. Hà Nội 31/03/2014, 23h26' - Lương Phúc
